Positieve ontwikkelingen rondom mondzorg binnen de Zorgcirkel

25-05-2023

Sinds maart 2015 werken De Zorgcirkel en MondzorgPlus samen. De plaquescore bleek bij een aantal afdelingen van De Zorgcirkel Westerhout in Alkmaar onder het gewenste niveau te liggen. Dit was aanleiding voor een multidisciplinair overleg, waarna gezamenlijke verbeteracties zijn ingezet om de plaquescore naar beneden te krijgen. Samen met Hendrika Veldboer, verzorgende IG bij De Zorgcirkel en Erna Krikke, preventie-assistent bij MondzorgPlus blikken we terug op de positieve ontwikkelingen op het gebied van mondzorg die door de jaren volgend op de samenwerking hebben plaatsgevonden.

Signalen voor verbetering

De relatiebeheerder van MondzorgPlus presenteert jaarlijks een kwaliteitsrapport aan het management van De Zorgcirkel, waarbij onder andere de plaquescore* (deze dient als graadmeter voor de mate van mondhygiëne) wordt besproken. De plaquescore bleek bij een aantal afdelingen van De Zorgcirkel Westerhout in Alkmaar onder het gewenste niveau te liggen. Dit was aanleiding voor een overleg tussen één van de zorgmanagers van Westerhout, de kwaliteitadviseurs van De Zorgcirkel, het tandartsenteam (tandarts en twee preventie-assistenten) en de relatiebeheerder van MondzorgPlus.

In de periode hieraan voorafgaand werden er meer caviteiten (gaatjes) geconstateerd en steeg de mate van plaque. Met deze wetenschap en ook de verhoogde plaquescore in het achterhoofd, hebben De Zorgcirkel en MondzorgPlus na het overleg samen verbeteracties ingezet om de plaquescore naar beneden te krijgen.

Hendrika Veldboer is sinds 2006 verzorgende IG bij De Zorgcirkel en werkt op één van de afdelingen waar de plaquescore verhoogd was. Ze vertelt: ‘Ergens hadden wij wel een vermoeden, ook in de rapportages zagen we dit namelijk bij sommige cliënten met enige regelmaat terug. Ondanks was het voor ons verschrikkelijk om te horen dat de mondhygiëne niet goed genoeg was, wij proberen uiteraard altijd de best mogelijke (mond)zorg te verlenen. Dit kan in sommige gevallen best lastig zijn, zeker als er sprake is van weerstand en we binnen een relatief korte tijd veel ADL** handelingen verrichten. Je probeert het dan zo goed als mogelijk te doen, maar wij zagen het ook achteruit gaan’. 

*De plaquescore wordt bij iedere behandeling (waar mogelijk) gemeten.
**Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen.

 

‘Wij proberen altijd de best mogelijke zorg te verlenen, dus het is verschrikkelijk om te horen dat de mondhygiëne eerder niet goed genoeg was.’


– Hendrika Veldboer, verzorgende IG bij De Zorgcirkel

Erna Krikke, preventie-assistent bij MondzorgPlus en Hendrika Veldboer, verzorgende IG bij De Zorgcirkel

 

Werken aan vooruitgang

Om verbetering te kunnen bereiken is ervoor gekozen om coaching on the job in te zetten, waarbij de betreffende afdeling van Westerhout in eerste instantie niet direct enthousiast werd. De zorgmedewerkers waren van mening dat ze simpelweg ‘gewoon aan de slag moesten met extra poetsen’. Uiteindelijk komt het hier ook op neer, maar in de praktijk ligt het toch wat gecompliceerder. Elke mond is anders en elk mens reageert anders. De ervaring en praktische instructie van de preventie-assistent geeft dan goede handvatten over hoe te handelen in afwijkende situaties.

Coaching on the job

‘Coaching on the job is dan een laagdrempelige manier om de directe omgeving te laten zien hoe mondzorg het beste uitgevoerd kan worden. Samen met een zorgmedewerker ga ik de mondzorg uitvoeren bij een cliënt waarbij het geven van dagelijkse mondverzorging lastig is, omdat de cliënt bijvoorbeeld afweergedrag vertoont. Ik laat de betreffende zorgmedewerker de handeling dan zelf uitvoeren, zoals men het zou doen als ik er niet bij ben. Ik kijk dan mee en geef vervolgens advies als ik zie dat een andere manier wellicht effectiever of beter werkt. Daarna laat ik zien hoe ik de mondzorg zelf zou verlenen of laat ik zien hoe de mondzorg eventueel gemakkelijker uitgevoerd kan worden.’ 

‘Over het algemeen genomen is de medewerking vanuit de zorg bij coaching on the job heel goed, ze geven aan het fijn te vinden om direct tips en tricks te krijgen bij een cliënt waarbij de mondzorg soms moeizamer verloopt. De uitdaging is de beperkte tijd van de zorgmedewerkers. Bij het inplannen van een afspraak voor coaching on the job is het belangrijk dat er tijd voor wordt gemaakt. Dat het dus niet wordt ingepland op een tijdstip wanneer de zorgmedewerkers het al heel druk hebben, bijvoorbeeld tijdens de Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen.’ Aldus Erna Krikke, preventie-assistent bij MondzorgPlus.

Het eerste consult

Middels de zorgcoördinatoren en de zorgmanager werd de afdeling geïnformeerd over de plaquescores en de verbeteracties, met in het bijzonder het voornemen om te starten met coaching on the job. Niet lang daarna vond het eerste consult plaats. Door middel van een analyse van het jaarlijkse kwaliteitsrapport werd inzichtelijk welke cliënten met name een hoge plaquescore hadden. De cliënten werden als eerste ingepland om coaching on the job aan de zorgmedewerker te geven, zodat er bij hen zo snel mogelijk gewerkt kon worden aan verbetering van de plaquescore en de mondgezondheid.

De eerste consulten waren wat onwennig en in verband met de drukte in de zorg, niet altijd even logisch gepland. Hendrika vertelt hoe zij nu tegen coaching on the job aankijkt: ‘Ik was heel blij met de benadering van Erna, zij is recht door zee en windt er geen doekjes om. Ze gaf eigenlijk gelijk aan dat het belangrijk was om aan de slag te gaan met de coaching. In eerste instantie was ik eigenlijk van mening dat wij, mijn collega’s en ik gewoon extra moesten gaan poetsen. Maar nadat ik zelf een consult met Erna had gedaan, zag ik er pas echt de meerwaarde van in.’

 

‘Ik heb een goede uitleg gekregen over de houding waarin ik de cliënt het beste kan poetsen, hoe ik de implantaten het beste kan reinigen en hoe ik de prothese het beste vast kan houden als ik hem schoonmaak. Voor mij hele waardevolle tips, die ik direct daarna ben gaan inzetten. Kortom, een echte meerwaarde! Erna is makkelijk benaderbaar en heeft de juiste houding richting ons, dat werkt heel fijn samen.’

– Hendrika Veldboer, verzorgende IG bij De Zorgcirkel

Blijvend goede mondzorg

Met het doorvoeren van een aantal verbeteringen zijn de plaquescores aanzienlijk gedaald, een positieve ontwikkeling. De kunst is om deze stijgende lijn vast te houden, maar hoe zorg je hiervoor? Het sleutelwoord daarin blijft bewustwording:

‘Door elkaar aan te blijven spreken zorgen wij ervoor dat alle betrokkenen zich bewust zijn van het belang van goede mondzorg. Mondverzorging hoort een vast onderdeel te zijn van de dagelijkse verzorging. Het dagelijks poetsen van de tanden en protheses van de cliënten is een belangrijk onderdeel hiervan. Wij zien regelmatig dat dat niet altijd lukt, dit hoeft geen probleem te zijn. In dat geval is het goed om te benadrukken, dat het moment van het geven van mondverzorging niet steevast tijdens de ochtendroutine hoeft. Probeer het anders op een moment wanneer er wel meer tijd en rust is en maak er een één op één moment van.’ vertelt Erna. 

Hendrika beaamt dit en vult aan: ‘Iedere dag herinnert men elkaar eraan om twee keer per dag te poetsen. Als het vanwege diverse redenen een keer niet lukt wordt er in de rapportage van de cliënt aangegeven dat er bij de eerstvolgende dienst wel goed gepoetst moet worden. De plek van de tandenborstels is op een eenduidige manier afgesproken zodat hier geen verwarring over kan ontstaan. Door deze bewustmakingsacties leeft mondzorg nu veel meer op de afdeling.’

Erna Krikke, preventie-assistent bij MondzorgPlus en Hendrika Veldboer, verzorgende IG bij De Zorgcirkel

Samen werken aan goede mondzorg

‘Door het inzetten van verbeteracties is er meer onderlinge verbondenheid ontstaan en is het team van MondzorgPlus nu echt een onderdeel van de zorg geworden. Door de positieve stimulans ontstond er binnen de afdelingen extra motivatie om de plaquescore gezamenlijk naar beneden te krijgen. De intensieve samenwerking de afgelopen tijd met MondzorgPlus heb ik als heel prettig ervaren.’ vertelt Hendrika.

 

Een goed en voldaan gevoel

Ook Erna kijkt met een tevreden gevoel terug op de samenwerking met De Zorgcirkel: ‘Na een aantal consulten zagen ook de zorgmedewerkers van De Zorgcirkel de meerwaarde in van coaching on the job en werden zij zelfs nog meer gemotiveerd om de plaquescore naar beneden te krijgen. Als preventie-assistente maakt dat je heel trots, want dan zie je dat je samen heel veel kunt bereiken. Het heeft ook gezorgd voor meer verbondenheid, alleen samen kunnen wij ervoor zorgen dat de mondzorg verbeterd wordt. Het actief werken aan het verbeteren van de mondgezondheid binnen De Zorgcirkel is een stap in de goede richting geweest. Die we uiteraard ook vast willen houden.’ 

Zodoende zal Erna in de toekomst ook op regelmatige basis coaching on the job blijven geven aan zorgmedewerkers binnen De Zorgcirkel, die graag wat extra ondersteuning wensen bij het geven van mondverzorging. Naast begeleiding in de vorm van coaching on the job, biedt MondzorgPlus ook ondersteuning in het poetsen bij zorgafhankelijke mensen middels overzichtelijke poetsinstructies.

 

Het gezicht achter de plus van extra aandacht

Erna Krikke werkt al sinds augustus 2015 met veel plezier als preventie-assistente bij MondzorgPlus. ‘De omgang met de mensen die stuk voor stuk heel dankbaar zijn voor de mondzorg die wij verlenen in hun eigen vertrouwde omgeving, maakt dit werk voor mij zo bijzonder. Het is heel prettig dat ambulante mondzorg aan zorgafhankelijk mensen op deze manier gegeven kan worden.’ vertelt Erna.

‘Mijn werkzaamheden bestaan niet alleen uit het uitvoeren van een behandeling, maar ook uit het instrueren en begeleiden van de zorgmedewerkers op het gebied van mondverzorging. Zodanig dat dit op de juiste wijze wordt ingebed in de dagelijkse verzorging. Preventie speelt namelijk een belangrijke rol in het voorkomen van mondproblemen. Als wij erin slagen om de mondverzorging op orde te krijgen zoals nu het geval is bij De Zorgcirkel, dan geeft mij dit en heel goed en voldaan gevoel.’ vervolgt Erna.

 

‘De omgang met mensen die stuk voor stuk heel dankbaar zijn voor de mondzorg die wij verlenen in hun eigen vertrouwde omgeving, maakt dit werk voor mij zo bijzonder.’


– Erna Krikke, preventie-assistente bij MondzorgPlus

Over De Zorgcirkel

De Zorgcirkel is specialist in ouderenzorg, behandeling en -revalidatie en biedt met ruim 4000 medewerkers en 1400 vrijwilligers persoonsgerichte zorg aan ruim 7500 cliënten. Dit gebeurt bij voorkeur bij mensen thuis en ook op de 27 locaties in Zaanstreek-Waterland, Purmerend, Edam-Volendam en Noord-Kennemerland. 

MondzorgPlus verleent mondzorg binnen negentien locaties (WLZ met behandeling) van De Zorgcirkel, in de regio Noord-Holland.