Het belang van dagelijkse mondverzorging voor zorgafhankelijke mensen
09-08-2022
Zonder dat we er bij stilstaan begint én eindigt iedereen de dag met mondzorg. Poetsen geeft iedereen een fris en verzorgd gevoel en is van belang voor de algehele gezondheid. Voor kwetsbare zorgafhankelijke mensen geldt dit evengoed. Ook zij hebben die dagelijkse mondverzorging nodig. Zowel op korte als lange termijn zijn de gevolgen van het uitblijven hiervan niet te overzien. Naast het feit dat een slecht verzorgd gebit veel invloed heeft op de gezondheid, lijdt bovendien de waardigheid en kwaliteit van leven van de cliënt hieronder. Stel je eens voor dat je een week lang je tanden niet zou poetsen? Voor menig cliënt is dit helaas dagelijkse realiteit.
Ondanks richtlijnen die al in 2007 zijn opgesteld, krijgt de dagelijkse mondverzorging van kwetsbare, zorgafhankelijke mensen vijftien jaar later nog steeds niet overal de aandacht die nodig is. Goede mondverzorging is voor iedereen van essentieel belang, maar in de zorg voor ouderen en mensen met een verstandelijke beperking blijft adequate mondverzorging helaas onderbelicht. Zonder goede mondverzorging en aandacht voor de mondgezondheid krijgen zij niet de zorg die ze nodig hebben.
Hoe is het gesteld met de huidige mondgezondheid van zorgafhankelijke mensen?
- Steeds meer ouderen behouden hun eigen tanden. In 1981 had 78% van de 65-plussers in ons land een (volledige) gebitsprothese. Dat percentage is fors gedaald: op dit moment is naar schatting zo’n 85% van mensen in de leeftijd van 65 tot en met 74 jaar nog geheel of gedeeltelijk dentaat (eigen tanden). In de leeftijdsgroep van 75 jaar en ouder is dit zo’n 60%. In 2040 zal naar verwachting bijna 80% van de mensen van 65 jaar of ouder geheel of gedeeltelijk dentaat zijn.
- 80% van de ouderen heeft een matige tot slechte mondgezondheid bij opname in een verpleeghuis.
- 25% van de mensen boven de 75 jaar heeft last van een droge mond; meer dan 50% van de ouderen in zorginstellingen heeft een droge mond.
- Naar schatting 15 tot 20% van de cliënten in het verpleeghuis is ondervoed. In de thuiszorg is 30 tot 40% van de cliënten ondervoed. Van de zelfstandig wonende ouderen van 75 jaar en ouder (zonder thuiszorg) is circa 20% ondervoed.
- 75% van de bewoners in zorginstellingen kunnen niet alles eten wat ze willen, vanwege de problemen aan het gebit.
- 60% van de mensen boven de 65 jaar met een gebitsprothese heeft problemen met kauwen.
Bron: ‘Inspectie neemt mondzorg verpleeghuizen onder de loep’ van Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
De gevolgen op korte en lange termijn van slechte mondzorg
Het begint met een stinkende adem, gevolgd door ontstekingen en pijn in de mond. Het zijn de nare gevolgen van onvoldoende of slechte mondverzorging. Op langere termijn levert een niet-adequate mondverzorging bovendien een grote kans op meer en ernstige gezondheidsproblemen op. Daarnaast heeft een slecht verzorgd gebit negatieve gevolgen voor het sociale leven; een onaangename mondgeur belemmert de omgang met anderen.
Wat zijn de gevolgen op korte termijn van slechte mondverzorging?
De gevolgen van onvoldoende aandacht voor de dagelijkse mondverzorging op korte termijn:
- Slechte adem
- Pijn in de mond
- Wonden in de mond
- Infecties
- Sociaal isolement*
* Sociaal isolement: Een slecht verzorgde mond leidt tot voornoemde lichamelijke klachten, maar heeft ook zijn weerslag op het sociale leven. Wanneer een gebit of prothese lang niet is gepoetst, gaat het ruiken. Dit draagt bij aan het risico op sociaal isolement, met alle gevolgen van dien.
Wat zijn de gevolgen op lange termijn van slechte mondverzorging?
De mogelijke gevolgen van onvoldoende aandacht voor de dagelijkse mondverzorging op lange(re) termijn zijn:
- Chronische pijn, met als gevolg onrustig gedrag, verminderde levenslust en energie
- Verminderde eetlust, met als gevolg ondervoeding* en het missen van voedingstoffen en vitamines
- Hart- en vaatziekten
- Pneumonie (longontsteking)
- Verhoogd risico op suikerschommelingen en instabiele diabetes
* Ondervoeding: Slechte mondverzorging kan leiden tot ondervoeding en dat is een gevolg waarvan veel mensen zich niet bewust zijn. Als een cliënt langdurig pijn in de mond heeft, heeft dit invloed op het eetgedrag: mensen hebben te weinig kauwvermogen, gaan slechter eten en krijgen niet voldoende voedingsstoffen binnen.
Download het whitepaper
Op basis van deze harde cijfers en de nare gevolgen van slechte mondzorg stelde MondzorgPlus de vraag “Wat kunnen we (nog meer) doen om de dagelijkse mondverzorging in verpleeghuizen te verbeteren? Zou multidisciplinair overleg hieraan kunnen bijdragen?”
Een gesprek met diverse specialisten leverde interessante bevindingen op. Benieuwd naar de uitkomsten? Download het whitepaper ‘Samen werken aan goede (mond)zorg voor zorgafhankelijke ouderen’.